Cel. Test fluencji słownej (TFS) jest jednym z bardziej rozpowszechnionych, a przy tym prostszych narzędzi diagnozy neuropsychologicznej. Liczba doniesień dotyczących wyników uzyskiwanych przez dzieci jest nadal niewielka w porównaniu z badaniami dorosłych. W przeprowadzonych badaniach starano się wykazać użyteczność TFS w diagnozie różnicowej zaburzeń neurologicznych. Materiał i metody. Badaniami objęto 322 dzieci diagnozowanych z rozmaitych powodów (padaczki P, n = 154 osoby; migreny M, n = 41 osób; tików T, n = 36 osób; napięciowych bólów głowy NBG, n = 91 osób) w Klinice Neurologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Grupę kontrolną (K) stanowiło 127 dzieci bez schorzeń neurologicznych i trudności szkolnych, uczęszczających do szkół podstawowych, gimnazjów oraz liceów, dobranych do grupy klinicznej pod względem wieku i płci. Poza ilościowymi wskaźnikami TFS uwzględniono również parametry strategii łączenia i kojarzenia (CL, clustering) słów w określone grupy oraz zdolności tzw. przełączania się (SW, switching) między kategoriami. Wyniki. Uzyskane wyniki wykazały, że dzieci z grupy kontrolnej podały więcej słów w obu kategoriach w porównaniu do dzieci z grup klinicznych, które zadanie to wykonały podobnie. Jednocześnie grupy kliniczne uzyskały niższe parametry CL i SW. Wnioski. Test fluencji słownej interpretowany z uwzględnieniem parametrów jakościowych, takich jak CL i SW, stanowi bardzo użyteczne narzędzie przesiewowe w diagnozie różnicowej zaburzeń neurologicznych u dzieci.

Słowa kluczowe: fluencja słowna, zaburzenia neurologiczne, dzieci, diagnoza neuropsychologiczna

Objective. The verbal fluency test (VFT) is one of the most common, yet simple diagnostic tools. Number of reports on the performance of the children is still small in comparison with the studies of adults. The main objective of this study is to demonstrate the usefulness of VFT in the differential diagnosis of neurological disorders. Materials and methods. The study included 322 children diagnosed with various neurological disorders in the Department of Developmental Neurology at Poznan University of Medical Studies. The control group (CO) consisted of 127 children without neurological disorders and difficulties attending primary, middle or high school selected in terms of age and gender. Letter (“K”) and semantic (“animal”) fluency tests were administered to patients with an epilepsy (EP; n = 154), tension headache (TH; n = 91), migraine (M; n = 41), tics (T; n = 33), and the matched control group (CO; n = 127). Tests measuring the working memory, naming/lexical retrieval, and semantic knowledge were also obtained. Results. In terms of total number of words produced the controls were superior to the EP, M and T subjects who performed similarly. A similar trend was found in relation to switching and clustering scores. TH patients performed similar to the CO group on semantic fluency, but were relatively impaired to controls on all phonemic fluency variables (i.e., total words produced, clustering, switching). Conclusions. Discriminant analysis revealed that the combination of phonemic and semantic fluency may be particularly useful in differentiating healthy children from those with neurological disorders.

Key words: verbal fluency, neurological disorders, children, neuropsychological assessment